Fizjologia i funkcje skóry

Myśląc o swojej skórze, prawdopodobnie wyobrażasz sobie to, co jest widoczne tylko dla Ciebie – powierzchnię skóry. Jednak na wiele z tego, co się tam dzieje, na przykład trądzik, suchość, a nawet pot, mają wpływ reakcje i działania znajdujące się głęboko w skórze. Skóra ma trzy podstawowe warstwy, a każda z nich służy swojemu celowi. Oto dlaczego każdy z nich jest tak ważny dla utrzymania zdrowej skóry.

Naskórek

Naskórek to zewnętrzna warstwa skóry, którą można traktować jako pierwszą linię obrony organizmu przed bakteriami, wirusami, a nawet środowiskiem. Ale to nie jest tylko jedna, jednolita warstwa! Aby spełnić wszystkie swoje obowiązki, naskórek składa się z czterech cieńszych warstw:

1. Najwyższą warstwą jest warstwa rogowa naskórka, której grubość różni się w zależności od tego, gdzie się znajduje na ciele (dlatego, powiedzmy, skóra na pięcie jest znacznie grubsza niż na powiece).

2. Następną warstwą jest warstwa ziarnista. Komórki wytwarzają woskową substancję, która sprawia, że skóra staje się wodoodporna.

3. Następna w kolejce jest warstwa kolczysta, która składa się z komórek spajających ze sobą inne komórki – niczym klej do komórek skóry.

4. Dolną warstwę naskórka stanowi warstwa podstawna. Znajdują się w niej komórki macierzyste, dzielą się, tworząc nowe komórki skóry. Następnie są one wypychane na powierzchnię skóry.

Skóra właściwa

W skórze właściwej dzieje się najwięcej magii – przynajmniej w skórze. Kolagen i elastyna stanowią większość skóry właściwej, a także fibroblasty (rodzaj komórek tworzących kolagen i tkankę elastyczną). Warstwa ta służy kilku celom:

• Warstwa skóry właściwej zawiera naczynia krwionośne i limfatyczne, które odpowiadają za dostarczanie skórze składników odżywczych i usuwanie produktów ubocznych przemiany materii i toksyn.

• Gruczoły potowe żyją w skórze właściwej. Wydzielają pot przez pory, który służy zarówno do chłodzenia organizmu, jak i usuwania toksyn.

• W skórze właściwej znajdują się również mieszki włosowe (w których zakotwiczone są włosy) i gruczoły łojowe, które wytwarzają olej, który zmiękcza i wygładza skórę – czasami zbyt entuzjastycznie, co powoduje wypryski i tłustość.

  
  

Warstwa podskórna

Ta warstwa tłuszczu jest najgłębszą warstwą skóry i zasadniczo łączy kości z mięśniami i kościami. Jest tak głęboko, że aktywne składniki produktów do pielęgnacji skóry nigdy do niego nie dotrą. Warstwa ta ma kilka istotnych obowiązków:

• Warstwa podskórna działa jak termostat. Izoluje ciało, a także służy jako rezerwa energii w mgnieniu oka.

• Działa to również jak wyściółka, ponieważ tłuszcz ten chroni mięśnie, kości i narządy przed urazami.

• Wreszcie warstwa podskórna zawiera więcej naczyń krwionośnych, zakończeń nerwowych, korzeni mieszków włosowych i najgłębszych gruczołów łojowych, które wytwarzają łój, niezbędny to tworzenia warstwy barierowej skóry .

Funkcje skóry

Skóra spełnia trzy główne funkcje:

• Ochrona;

• Termoregulacja;

• Czucie.

Ochrona

Skóra pełni funkcję bariery ochronnej przed:

• Uszkodzenia mechaniczne, termiczne i inne obrażenia fizyczne;

• Szkodliwe środki;

• Nadmierna utrata wilgoci i białka;

• Szkodliwe skutki promieniowania UV.

  
  

Termoregulacja

Jedną z ważnych funkcji skóry jest ochrona organizmu przed zimnem i gorącem oraz utrzymywanie stałej temperatury ciała. Osiąga się to poprzez zmiany w przepływie krwi przez łożysko naczyniowe skóry. W ciepłych okresach naczynia rozszerzają się, skóra zaczerwienia się, a na jej powierzchni tworzą się kropelki potu (rozszerzenie naczyń = większy przepływ krwi = większa bezpośrednia utrata ciepła). W zimnych okresach naczynia krwionośne zwężają się, zapobiegając ucieczce ciepła (zwężenie naczyń = mniejszy przepływ krwi = zmniejszona utrata ciepła). Wydzielanie i parowanie potu z powierzchni skóry pomaga również schłodzić ciało.

Czucie

Skóra to narząd „zmysłu dotyku”, który wyzwala reakcję, gdy dotykamy lub czujemy coś, w tym rzeczy, które mogą powodować ból. Jest to ważne w przypadku pacjentów z chorobami skóry, ponieważ u wielu osób ból i swędzenie mogą być bardzo silne i powodować ogromny stres. Dotyk jest również ważny dla wielu pacjentów, którzy czują się odizolowani przez swoją skórę ze względu na kolor skóry, chorobę lub postrzeganie innych, ponieważ wielu doświadcza faktu, że są postrzegani jako brudni lub zaraźliwi i nie należy ich dotykać.

Nadzór immunologiczny

Skóra jest ważnym narządem odpornościowym, zbudowanym z kluczowych struktur i komórek. W zależności od odpowiedzi immunologicznej zaangażowane są różne komórki i przekaźniki chemiczne (cytokiny). Te wyspecjalizowane komórki i ich funkcje zostaną omówione później.

Funkcje biochemiczne

Skóra bierze udział w kilku procesach biochemicznych. W obecności światła słonecznego z pochodnej cholesterolu steroidowego występującego w skórze syntetyzowana jest forma witaminy D zwana cholekalcyferolem. Wątroba przekształca cholekalcyferol w kalcydiol, który następnie w nerkach przekształca się w kalcytriol (aktywną chemiczną postać witaminy). Witamina D jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia i fosforu, które są niezbędne dla zdrowych kości (Biga i in., 2019). Skóra zawiera także receptory dla innych hormonów steroidowych (estrogenów, progestagenów i glukokortykoidów) oraz dla witaminy A.

Skóra jest największym organem ludzkiego ciała. To imponujący i ważny organ. Jest to mięsista powierzchnia z włosami, nerwami, gruczołami i paznokciami. Pełni rolę bariery pomiędzy środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym. Skóra ma różną grubość i teksturę. Np. skóra pod oczami jest cienka jak papier, ale gruba na podeszwach stóp i dłoni.

Skóra chroni nas przed czynnikami zewnętrznymi, reguluje temperaturę ciała poprzez wydzielanie wody w postaci potu, umożliwia odczuwanie dotyku, ciepła i zimna. Chroni także kości, mięśnie i inne ważne narządy naszego ciała. Więc dbajmy o jej integralność z należytym szacunkiem!